چرا نتانیاهو از محور فیلادلفیا عقب‌نشینی نمی‌کند؟

به گزارش «راهبرد معاصر»؛ در تقریباً یک‌سال اخیر هیچ‌گاه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی خواستار حضور پایدار نیروهای صهیونیست‌ در نوار مرزی با مصر نبوده و حتی گاهی اوقات در اعتراض به استدلال‌های مطرح شده از سوی فرماندهان ارتش درباره افزایش نظارت بر گذرگاه رفح و محور فیلادلفیا، هرگونه اقدام توسعه‌طلبانه را خطری برای روابط تل‌آویو- قاهره توصیف کرده است. 

حال پس از گذشت بیش از 341 روز از نبرد «طوفان الاقصی» و افزایش فشارهای سیاسی برای پایان جنگ فرسایشی غزه، به نظر می‌آید نتانیاهو در حال دست و پا زدن برای ماندن در پست نخست وزیری و سقوط نکردن کابینه باشد. متحدان افراطی «بی بی» همچون بن گویر آشکارا اعلام کردند، در صورت پذیرش هرگونه پیشنهاد آتش‌بس تا زمانی که حماس در غزه حضور دارد، ائتلاف راستگرایان سقوط خواهد کرد و زمینه برای برگزاری انتخاب مجدد فراهم خواهد شد. 

نتانیاهو به عنوان عامل اصلی شکست مذاکرات آتش‌بس زیر شدیدترین فشارها و انتقادات سیاسی از سوی افکار عمومی و اصحاب سیاست قرار گرفت

محور فیلادلفیا خط مرزی به طول 14.5 کیلومتر، در جنوب شرقی نوار غزه واقع شده و با مصر میزبان گذرگاه «کرم ابوسالم» و یکی از مسیرهای محدود ارتباط ساکنان غزه با جهان خارج است. طبق توافقنامه صلح کمپ دیوید، نیروهای صهیونیست اجازه ندارند در این محدوده مستقر شوند و اقدام به نظارت بر روابط فلسطینیان با همسایه غربی کنند. 

البته چنین شرطی برای طرف مصری نیز وجود دارد و ارتش این کشور عربی نیز اجازه ندارد در این منطقه حائل حضور فعال نظامی داشته باشد. حال پس از گذشت بیش از چهار دهه به نظر می‌آید بار دیگر موضوع حضور نیروهای صهیونیستی-مصری در محور صلاح الدین پر رنگ شده است و این امکان وجود دارد با پافشاری ارتش رژیم اشغالگر قدس، وضعیت ژئوپلیتیکی منطقه تغییر کند. 

در آخرین دور مذاکرات آتش‌بس، هیئت آمریکایی سعی کرد با ارائه پیشنهادهایی همچون عقب نشینی یک کیلومتری نیروهای صهیونیست از محور فیلادلفیا و کاهش نیروهای صهیونیست در این منطقه، مصر و نمایندگان جنبش حماس را به پذیرش تداوم حضور ارتش در نوار غزه مجاب کنند، اما در این زمینه توفیقی به دست نیاوردند. دیگر پیشنهاد مطرح شده که ظاهراً طرف صهیونیست نیز مخالفتی با آن نداشت، استقرار نیروهای سازمان ملل متحد یا اتحادیه اروپا در این نوار مرزی بوده است. 

این طرح نیز از سوی مقاومت اسلامی فلسطین مورد پذیرش قرار نگرفته است، اما آخرین پیشنهاد مطرح شده در روند مذاکرات آتش‌بس، صحبت‌های رئیس موساد با هیئت‌های میانجی در زمینه خروج نیروهای ارتش صهیونیستی از محور فیلادلفیا در مرحله دوم طرح آتش‌بس ادعایی آمریکاست. به بیانی دیگر، هنگامی که دست‌کم نیمی دیگر از اسیران صهیونیست آزاد شدند، نتانیاهو تصمیم خواهد گرفت به توافق پایبند باشد یا خیر. یکی از رهبران حماس در گفت‌وگو با المیادین به صراحت اعلام کرد، این پیشنهاد چیزی نیست که مقاومت با آن موافقت کند.

پس از پیدا شدن جسد اسیران صهیونیست در تونلی در شهر رفح، نتانیاهو به عنوان عامل اصلی شکست مذاکرات آتش‌بس زیر شدیدترین فشارها و انتقادات سیاسی از سوی افکار عمومی و اصحاب سیاست قرار گرفت. 

وی برای فرار از این وضعیت سه سیاست را وارد مرحله اجرایی کرد:

نخست، اقدام به برگزاری کنفرانس خبری با حضور رسانه‌های داخلی- خارجی و تلاش برای توجیه حضور نیروهای ارتش صهیونیستی در محور فیلادلفیا. 

دوم، استفاده از ظرفیت رسانه‌ها و خبرنگاران داخلی برای مقصر جلوه دادن حماس در جریان مذاکرات آتش‌بس: افزایش اقدامات رسانه‌ای برای تضعیف روایت غالب در رسانه‌های منطقه‌ای- بین‌المللی نشان دهنده اراده نتانیاهو برای عقب نشینی نکردن از این شرط و باقی ماندن ارتش صهیونیستی در فیلادلفیا، دست‌کم در کوتاه‌مدت است. 

واقعیت آنکه نخست وزیر رژیم صهیونیستی دیر یا زود باید از این شرط عقب نشینی کند یا پیشنهاد جدیدی را بپذیرد که در آن حضور ارتش صهیونیستی در نوار مرزی منتفی است. 

در آخرین نظرسنجی انجام شده از سوی روزنامه معاریو (پیش از پیدا شدن جسد 6 اسیر صهیونیست) نتانیاهو و حزب لیکود توانسته بودند پس از 10 ماه وضعیت قابل قبولی در نظرسنجی‌ها پیدا کنند و در برخی سناریوها شانس زیادی برای پیروزی در انتخابات آینده داشته باشند. 

با وجود این، به نظر می‌آید شکست مذاکرات آتش‌بس و کاهش تدریجی تعداد اسیران صهیونیست سبب شده است موقعیت نتانیاهو بار دیگر تضعیف و به عنوان عامل اصلی شرایط کنونی شناخته شود. در چنین شرایطی منطقه را این خطر تهدید می‌کند که نتانیاهو بار دیگر دست به ماجراجویی جدیدی بزند و با ترور رهبران مقاومت یا حمله به منافع راهبردی جمهوری اسلامی ایران بار دیگر میزان تنش در غرب آسیا را افزایش دهد تا به این وسیله بتواند توجه افکار عمومی را از جنگ غزه و مذاکرات آتش‌بس منحرف کند. 

در صورت تحقق این سناریو امکان دارد صهیونیست‌ها در کشاکش تنش میان تهران و اعضای محور مقاومت بتوانند امتیاز تداوم حضور در محور فیلادلفیا را به زور کسب کنند. به بیان دیگر، نتانیاهو می‌تواند با استفاده از ابزار تهدید به جنگ بایدن را تسلیم خواسته‌های غیر منطقی خود در نوار غزه کند. 

به نظر می‌آید شکست مذاکرات آتش‌بس و کاهش تدریجی تعداد اسیران صهیونیست سبب شده است موقعیت نتانیاهو بار دیگر تضعیف و به عنوان عامل اصلی شرایط کنونی شناخته شود

بهره سخن

دست گذاشتن رژیم صهیونیستی بر شریان حیاتی غزه و گروه‌های مقاومت نشان دهنده برنامه نتانیاهو برای طولانی‌تر شدن بحران است. وضعیت ژئوپلیتیکی در نوار غزه تغییر نخواهد کرد، مگر آنکه «بی بی» خطر حضور بلندمدت در این منطقه فلسطینی را بپذیرد. نپذیرفتن این موضوع از سوی تمام گروه‌های فلسطینی، جامعه جهانی و حتی بخشی از اعضای جامعه اشغالگران نشان دهنده خیز نتانیاهو برای هدفی دست نیافتنی است. 

برخی تحلیلگران معتقدند، ایده حضور در غزه و آغاز شهرک سازی در این منطقه بیش از آنکه خواسته نتانیاهو باشد، دیکته بن گویر و اسموتریچ است. راست گرایان افراطی قصد دارد به بهانه مختلف نوار غزه را اشغال و بخش‌های مهم آن را خالی از سکنه کنند تا شرایط برای اشغال دائم این منطقه فراهم شود.